Nieuws Hamont-Achel

Documentatiecentrum Dr Bussels: doorheen de gangen

Documentatiecentrum Dr Bussels: doorheen de gangen

Donderdag 6/2 Twee bijzondere klokken hangen aan de muur. Hamont telde ooit zo’n 7 klokkenmakers, de klok van Bins is een heel complexe klok, een andere van Streel is eenvoudiger. 


De oudste straatnaamborden hangen ook aan de muur, vooral het bord van de Versperringweg is bijzonder, dat stond aan de Dodendraad. De Versperringswag lag aan wat nu het begin van Mulk is. Die draad, zo vullen Luk en Mathieu aan, is direct na de oorlog verdwenen, want die materialen (palen en draad) konden de bewoners goed gebruiken na de ontberingen tijdens de oorlog. 

Affiches van Cinema Walburg liggen er ook nog in het centrum. De oudere affiches helaas niet, die heeft de toenmalige eigenaar verkocht. Daar zaten pareltjes bij. 

Vervolgens passeren we het foto-archief. Een verzameling met ondertussen zo’n 30.000 foto’s, waarbij het de bedoeling is dat die (ooit) allemaal gedigitaliseerd worden. Onderverdeeld in personen, plaatsen, evenementen… Heel veel van de oudste foto’s van Hamont zijn die rond het Ursulinenklooster, terwijl dat in Achel die van de Kluis zijn. Dankzij hen hebben ze nu al foto’s vanaf 1900, terwijl de fotografie voor de rest pas gemeengoed werd vanaf 1950. 

Tegenover het foto-archief schilderijen van schilders van Hamont-Achel. 

Ook de muntverzameling is de moeite waard, de oudste munten dateren van 1300. 

Aan de muur hangen ook enkele affiches rond de ‘fluweel’fabriek die er ooit in Achel was (tot 1977). Wagons van de Oriënt Express zijn nog bekleed met Achels fluweel! Mathieu Schuurmans herinnert zich nog dat er ooit eens een bestelling uit Columbia in Achel aankwam, maar toen was het bedrijf al 21 jaar toe. 

Het documentatiecentrum schrijft niet alleen heemkundige tijdschriften, het verzamelt die ook van heel veel andere heemkundige kringen uit de streek. Tot zelfs over de landsgrens heen. Hoe secuur dit werk wordt uitgevoerd, blijkt uit het feit dat uit alle publicaties de ‘nietjes’ worden verwijderd. Want dat metaal gaat met de loop der jaren oxideren, en zou dus ook het papier aantasten. 

Ook alle wetten die er ooit verschenen zijn, zowel op Belgisch als op provinciaal niveau hebben hun plaats in het centrum en dit vanaf 1796 tot 1970. Vrij uniek, want vele gemeenten die dit hadden, hebben het weggegooid omwille van plaatsgebrek.

Documentatiecentrum Dr Bussels: het bestuurslokaal

Documentatiecentrum Dr Bussels: het bestuurslokaal

Woensdag 5/2

In het bestuurslokaal worden een aantal belangrijke stukken bewaard. De voorzitter accentueert dat alles wat hier verzameld wordt, strikt genomen Hamont-Achels erfgoed is. Hier bevindt zich bijvoorbeeld een staander met relieken, afkomstig van de Achelse Kluis. De abdij was in de periode van 1850 tot 1950 een productiecentrum van relieken (overblijfselen van het lichaam van een heilige, of voorwerpen die met een heilige in aanraking zijn geweest). Ook het hamertje van de laatste burgemeester van Achel ligt hier in de glazen kast. Hoger aan de muur enkele doodsbrieven uit het begin van de 19e eeuw, doorgaans van de begoede burgerij, zoals de pastoors. Maar ook de stamboom van Nagelmaeckers hangt tegen de muur. De stichters van de gelijknamige bank waren vroeger de molenaars in Achel (aan de Tomp). Later weken die uit naar Eksel, nog later naar Luik waar dan de bank werd opgericht. 

Daar staat ook een kast met boeken van allemaal Hamont-Achelse auteurs. Zoals de boeken van Bernard Kemp, een (toneel)schrijver, criticus en hoogleraar in de Nederlandse Letterkunde, geboren in Hamont op 22 augustus 1926. Hij zou later een plein naar zijn naam vernoemd krijgen. Een plank eronder bevinden zich de toneelboekjes van Jaak Ballings (die stamde uit een Hamontse teutenfamilie). 

Ook een verzameling heel oude boeken, waaronder een perkamentenboek, zit hier in de collectie. Dat laatste boek werd gedrukt door een Kartuizer, Gerard Van Hamont (rond 1560).

Regelmatig komt nog nieuw materiaal binnen, doorgaans van hetgeen de kinderen op de zolder van hun overleden ouders terugvinden. Daar moet wel selectief mee omgegaan worden, niettemin doet de voorzitter toch de oproep dit te blijven doen, want regelmatig zit daar toch waardevolle informatie in. Al merkt de voorzitter op dat er wel minder en minder ‘inboedels’ binnenkomen, vaak wordt de weg naar het Documentatiecentrum niet meer gevonden en is het gemakkelijker om alles ineens naar het recyclagepark te brengen. Vandaar dat ze nogmaals de oproep doen: wie meent iets interessant te hebben, mag dat altijd aan de Heemkundige Kring bezorgen. 

Probleem is wel dat het budget van het centrum vrij beperkt is. De stad voorziet een subsidie, achter het centrum zelf zit geen verdienmodel. Het oudste lid van de Kring is trouwens 101 jaar, die woont in de Beverdijk en schrijft nog altijd artikelen. Velen sluiten zich aan op het moment dat ze op pensioen gaan en de nodige tijd vinden om te komen helpen.

Documentatiecentrum Dr Bussels: stamboomonderzoek

Documentatiecentrum Dr Bussels: stamboomonderzoek

Dinsdag 4/2 Op het gelijkvloers, in de ruimte waar bezoekers de werken kunnen inkijken, bevinden zich de parochieregisters. Wie aan stamboomonderzoek wil doen, kan zo tot in de jaren 1600 teruggaan. Omwille van de Wet op de Privacy zijn hier geen gegevens jonger dan 100 jaar, die informatie komt er maar mondjesmaat bij. 


Via de ‘gichten’ kan je echter nog verder in de geschiedenis teruggaan. Dit zijn akten van de schepen of secretaris van de stad en die staven de overdracht van goederen en verbintenissen. Daarin staat informatie over grondbeheer, testamenten, huwelijksvoorwaarden, verkopen van inboedels en dergelijke meer, en dit voor het grondgebied Hamont, Achel en Sint-Huibrechts-Lille. 

De doorsnee burger is hier echter niets mee, want die zijn allen in het oud-Nederlands geschreven, het vergt een jarenlange studie vooraleer die geschriften leesbaar worden. 

Die gaan terug tot 1450. In het centrum bevinden zich kopieën, de originele gichten worden bewaard in het Rijksarchief te Hasselt. Het geschrift verandert ook met de tijd, en de leesbaarheid ervan hangt grotendeels af van ‘de scribent’, de schrijver. Een zekere Heymans was schepen van 1592 tot 1638, wie diens geschrift kan lezen, kan dus 46 jaar bestuderen. 

Zo leest Mathieu Schuurmans, een van de weinigen in het centrum die gichten kan lezen, een stuk voor dat dateert uit 1470: ‘in de jaar ons Heren, 1470, 12 dag in bramaand, is verschenen voor ons schepenen, bank van Hamont, Geen Koninks en Heirwig zijn huisvrouw’… 

In dezelfde ruimte liggen ook de rollen, zo’n beetje de huidige strafdossiers. Dat ging over vechtpartijen, brand, moord. In die tijd had elke gemeente (of groep er van) nog een eigen rechtbank. De schepen mocht dan zelf recht spreken, tenzij het over moord ging. Die zaken gingen naar Luik of Hasselt. 

Allemaal eersterangsbronnen voor de geschiedenis, aldus voorzitter Luk Van de Sijpe, die ons daarna mee neemt naar het bestuurslokaal. 

Een paasvakantie vol activiteiten voor de jongsten

Maandag 3/2 Een kleuterkampje vol bubbels en bellen, nieuwe moves leren tijdens Let’s dance, freerunnen en BMX’en in Eindhoven, een uitstap naar een hindernissenparcours in Bilzen, een creatieve workshop of tal van verschillende sporten ontdekken tijdens Sportkicks... Plezier verzekerd! 


Het volledige vakantieaanbod en alle praktische info vind je terug op www.hamont-achel.be/vakantieaanbod of in de folder die binnenkort wordt verdeeld in de scholen.

Inschrijven vanaf 25 februari 

Je kroost inschrijven kan online vanaf 25 februari om 18.00 uur via reservaties.hamont-achel.be of vanaf 26 februari tijdens de openingsuren aan de balie van het UiTpunt in Hamont of Achel. Wees er snel bij, want sommige activiteiten zijn snel volzet. Er is een wachtlijst voorzien. Let wel: als ouder dien je je zoon en/of dochter eenmalig te registreren en de jaarlijkse medische fiche goed te keuren. Dit kan je al doen voor de inschrijvingen starten. 

Wenst je kroost deel te nemen aan een activiteit georganiseerd door een externe partner zoals tennisclub HTC, LAGO Pelt Dommelslag of Voetbalkamp De Trap? Dan dien je je zoon en/of dochter bij de organiserende organisatie in te schrijven.

(Stad Hamont-Achel)

Een bezoek aan het Documentatiecentrum Dr. Bussels

Een bezoek aan het Documentatiecentrum Dr. Bussels

Maandag 3/2 Maar eerst even wat geschiedenis. De vzw Geschied- en Heemkundige Kring De Goede Stede Hamont werd opgericht in 1985. Maar voor het Documentatiecentrum Dr. Bussels werd in 2000 een aparte vzw opgericht, en dit om redenen van beheer en lokalisatie van erfgoedobjecten en documentair archief. 


De overeenkomst met de stad bestaat er namelijk in dat mocht het Documentatiecentrum ooit ophouden te bestaan, het de stad vrij staat om het centrum over te nemen. Maar, in het verleden werden er vele schenkingen van erfgoed gedaan, onder voorwaarde dat die nooit in handen mochten komen van de stad. Die zaken zijn bij De Goede Stede Hamont gebleven (zo’n 5 %), de rest werd overgedragen naar het Documentatiecentrum. 

Het centrum is gehuisvest op De Wal 18, het voormalige Leerwerkhuis voor meisjes van de zusters Ursulinen. Het bestuur telt 7 leden en heeft zo’n 20 tot 25 medewerkers die elke dinsdag ‘hun werk’ komen doen. 

De missie van het centrum bestaat uit volgende punten: 
- Het verzamelen van het erfgoed van Hamont-Achel, zowel roerend als immaterieel 
- Het ontsluiten van dat erfgoed door het te inventariseren, te bewaren en bekend te maken (via publicaties, tentoonstellingen en via bruikleen aan derden) 
- Het inzetten op het actief behoud van erfgoed, zowel het onroerend erfgoed als het niet-beschermd erfgoed. Overleg en actieve druk op de overheid en andere betrokken partijen is vaak nodig om dit erfgoed te behouden. 
- Bijzondere focus ligt op het teutenverleden o.a. door de inrichting van de teutenkamer en het faciliteren van regelmatig bezoek en rondleidingen 
- Het inzetten op samenwerkingsverbanden met overheden, met gelijkaardige verenigingen zoals heemkundige kringen, VVV en IOED (Intergemeentelijke Onroerenderfgoeddienst) 

In een volgend artikel volgen we voorzitter Luk Van de Sijpe en penningmeester Mathieu Schuurmans die ons door het centrum gidsten.

De kerk loopt vol voor Spinvis

De kerk loopt vol voor Spinvis

Zondag 2/2 Wie een optreden van Spinvis wil bijwonen, moet er vroeg bij zijn, want binnen de kortste keren moet de organisator 'Sold Out' bij de aankondiging zetten. Zo ook voor zijn optreden afgelopen vrijdag in de Sint Laurentiuskerk in Hamont. Een organisatie van aha! die ook al snel hun ticket-machine mochten afsluiten. Naast vele Hamont-Achelaren en andere Noord-Limburgers waren er zo'n 140 fans uit Amsterdam en omstreken naar Hamont gereisd! Onze fotograaf Frank Emmers moest niet van zo ver komen. Meer foto's